'Baseer regels op vertrouwen'

Scheidend Kamerlid Koser Kaya van D66 over compassie en consistentie

Het interview met Fatma Koser Kaya begint later dan ingepland en moet eerder eindigen. De belofte om achteraf informatie op te sturen, komt ze niet na. Maar bij de uitwerking van het interview blijkt dat ze in de beschikbare tijd ruim voldoende uitspraken heeft gedaan die relevant en authentiek zijn. Bovendien legt ze de vinger op een zere plek: "De regelgeving moet gebaseerd zijn op vertrouwen in plaats van wantrouwen."

Elke aflevering van dit blog begint met de vraag: welke 3 vragen uit de enquête spreken u professioneel het meest aan? Voor haar zijn dat:

• 7-Stel u moet leven van € 6,50 per dag. Hoe denkt u dan over de volgende stellingen? - als ik geen geld (meer) heb voor internet, daalt de kans om werk te vinden nog verder
• 10-Bent u het eens met deze stelling? De regels rond uitkeringen (zoals sollicitatieplicht) kosten wel tijd en geld, terwijl ze niets opleveren.
• 9-Welke consequenties zou een dagbudget van € 6,50 voor u hebben? - door de stress rond mijn inkomen krijg ik (lichte) psychische klachten
  

Budgetwinkels

"Internet is niet alleen nodig om werk te zoeken, ook om aanbiedingen te vinden. Wie in armoede leeft moet voortdurend prioriteiten stellen en veel informatie verzamelen. Ik ben voor de instelling van budgetwinkels waar je, net als bij de vroegere rechtswinkels, kunt vragen wat voor jouw situatie de beste keus is voor bijvoorbeeld een koelkast, zorgverzekering of internetverbinding. Veel regels rond armoede botsen met elkaar, dat komt onder meer omdat ze niet gebaseerd zijn op inleving en vertrouwen. Politici doen er goed aan zich af te vragen hoe ze zelf behandeld willen worden en hoe ze het zouden vinden om van het kastje naar de muur gestuurd te worden."

Pilots gestart

"Vaak weten we niet waar de regels op gebaseerd zijn. Zo hebben we wetten gemaakt voor schuldhulpverlening, zonder te weten wat de instroom en de uitstroom daarvan is. We weten dus ook niet of daar verbetering in gekomen is. Er gaat waarschijnlijk een bedrag rond van elf miljard per jaar, maar we weten nog niet of het geld voor het beleidsapparaat daarbij is inbegrepen. Volgens de Algemene Rekenkamer is het beleidsterrein een grote black box."

Inhouden op de uitkering

"Verder moet er sprake zijn van maatwerk, niet iedereen is of kan hetzelfde. Sommige werkzoekenden zijn zeer gemotiveerd en talentvol, dan moet er ruimte zijn voor autonomie. Wie een laag iq heeft en door de bomen het bos niet meer ziet moet ook geholpen worden. Bijvoorbeeld door de vaste lasten in te houden op de uitkering, de uitkeringsinstantie zorgt dan dat er op tijd wordt betaald. Gelukkig is de motie die ik daarover heb ingediend aangenomen." 

Daarnaast wordt aan geïnterviewden gevraagd welke vragen persoonlijk het meest aanspreken, waar zit een schrijnend verhaal? Voor Koser Kaya zijn dat:

• 2-Hoeveel hebt u in uw huishouden per dag vrij te besteden voor eten, kleding, sporten, hobby's, internet, reizen, medicijnen en het aflossen van (studie)schuld?
• 9-Welke consequenties zou een dagbudget van € 6,50 voor u hebben?.- schulden aangaan om lopende uitgaven te dekken
• een toe te voegen vraag: Vindt u dat de regels rond uitkering, werk en armoede elkaar tegenwerken, zeker als ze naar de letter worden toegepast?
  

Samenwerken

Als advocaat heeeft ze het voorbij zien komen: mensen die geen post meer openen tot er wordt aangebeld door de deurwaarder voor een ontruiming. “Dan zit je diep: eerst je schaamte overwinnen, je schroom om het probleem te onderkennen en van daaruit weer gaan bouwen aan oplossingen. Het is in ieders belang dat de overheid dit consistent ondersteunt. Helaas is mijn motie met het verzoek aan de regering om na te gaan waar beleid en wetgeving met elkaar botsen niet aangenomen. De rijksoverheid heeft het dus intern niet goed geregeld, terwijl we van woningcorporatie, belastingdienst en gemeente verwachten dat ze wel met elkaar samenwerken."

Capaciteiten

Als kind heeft Koser Kaya zelf ook armoede gekend. Toen ze nog klein was is haar vader overleden bij een verkeersongeluk, op weg naar zijn werk. "We hebben als gezin heel hard moeten werken - mijn moeder had zes kinderen, het zat ons niet mee. Toen ik nog op school zat ben ik gaan werken om voor inkomen te zorgen, ik heb de capaciteit gehad om dat te kunnen doen. Voor wie de capaciteit niet heeft moet het beleid een vangnet bieden, zodat niemand buiten zijn schuld in de financiële afgrond komt."

Bovenop komen

Ze kent een verhaal over een jonge moeder van 22 met een kindje van 3, ze wonen bij oma. De Belastingdienst int een schuld bij oma dan is er ineens geen geld meer. "Terwijl de moeder ontzettend haar best doet om er financieel bovenop te komen, kan het kind opeens niet meer naar school. De corporatie kan niet voor een woning zorgen, ze heeft dus geen vaste verblijfplaats en komt dus niet in aanmerking voor regelingen. Dan moet ze met haar studie stoppen, maar niemand wordt daar beter van. Het is een tijdelijk probleem, allerlei instanties zijn betrokken bij de oplossing, maar ze wachten op elkaar en er is geen regel die daarin voorziet."

Compassie

Het antwoord op de vraag Welke acties heeft u zelf ondernomen om armoede en de gevolgen daarvan te verzachten? is nog niet eerder in deze serie zo gemakkelijk geweest. Uit het voorgaande is voor de interviewer duidelijk dat Koser Kaya zich consequent en met compassie inzet. Bijvoorbeeld waar ze vaststelt dat de instanties zonder oog voor de mens opereren en de regels te strikt naleven. Ook uit de verhalen die ze vertelt blijkt dat ze het leed van nabij heeft gezien en goed heeft laten doordringen.

Schrik

En ook de cijfers bekijkt ze met gevoel en verstand: “Zo'n 544.000 huishoudens hebben problematische schulden en 614.000 worden aangemerkt als risicovol. In 2014 groeiden 421.000 kinderen op in een huishouden op met een laag inkomen. Armoede bij niet-westerse minderjarige kinderen is vier keer groter dan de onder autochtone kinderen in gezinnen met een laag inkomen opgroeiden. Ik schrik ervan en toch verbaast het me niet.”

Verder heeft ze een aantal moties ingediend, zoals voor de ondersteuning van lokale initiatieven voor schuldpreventie en het beter in kaart brengen van de effecten daarvan.

Fleur de Beaufort: 'Doe ik wel genoeg?'

Hoe denkt onderzoeker TeldersStichting over oorzaken van armoede?

“Ik denk dat we als samenleving de echte armen in de kou laten staan”, zegt Fleur de Beaufort, onderzoeker bij de TeldersStichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD. In haar functie vervult ze geen actieve politieke rol, maar draagt op de achtergrond bij aan de meningsvorming bij haar partij. Enkele bevindingen van een werkgroep waarvan ze deel uitmaakte zijn terechtgekomen in het VVD-programma en hebben bijgedragen aan het beleid. Wat is haar visie op de praktijk van armoede?

Ieder interview voor dit blog begint met de vraag: welke 3 vragen uit de enquête spreken u professioneel het meest aan? Voor De Beaufort zijn dat:

• 5-Om te kunnen leven van € 6,50 per dag bezuinigt u als EERSTE op ...
• 7-Stel u moet leven van € 6,50 per dag. Hoe denkt u dan over de volgende stellingen?
• 8-Als u voor de keus staat om te besparen op zorgkosten, wat doet u dan als eerste?

Keuzes maken

“Dit zijn vragen die armoede heel concreet maken”, zegt De Beaufort. “Dan wordt het voor een buitenstaander, die armoede niet zelf heeft ervaren, duidelijker waar het om gaat. Je moet echt keuzes maken. Bijvoorbeeld die vraag over zorgkosten is een vraag die je niemand gunt en toch is het een reële vraag. Het is een vraag die in mij als deskundige weer een andere vraag oproept: heb ik genoeg gedaan heb om te voorkomen dat mensen buiten hun verantwoordelijkheid in die situatie verzeild raken?”

Ze vindt het opvallend dat de enquête niet vraagt naar oorzaken van armoede. “Ik weet dat er mensen zijn die echt niet kunnen werken buiten hun schuld. In het onderzoek maken we onderscheid met de groep die dat wel zou kunnen, maar het niet doet omdat de uitkering hoog genoeg is. Ik denk dat we de eerste groep als samenleving in de kou laten staan, terwijl we niet streng genoeg zijn voor de tweede.”

Schrijnende situaties

Als de aanspraak op uitkeringen te groot wordt, is er geen geld om degenen die echt in een schrijnende situatie zitten te helpen. “Ik weet dat het van achter een bureau gemakkelijk is om onderscheid te maken tussen deze twee groepen, maar we moeten dat toch doen. We moeten zorgen dat het beschikbare geld terechtkomt waar dat nodig is.”

Dit wordt volgens De Beaufort bevestigd door onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau: “Als mensen zelf zeggen dat ze geen werk zoeken omdat ze er dan niet op vooruit gaan, dan is het dus echt een keuze. Mijn eigen onderzoek richt zich vooral op de tweede groep, waar een groot risico bestaat werkloosheid wordt doorgegeven van generatie op generatie. In dit granieten bestand zitten gezinnen met kinderen die niet beter weten dan dat je werkloos wordt als je van school komt.”

Positieve focus

Liberalen gaan uit van eigen verantwoordelijkheid, met een maximale vrijheid voor het individu om het eigen leven vorm te geven. Voor de granieten werklozen betekent dit het bieden van kansen om te ontsnappen aan de vanzelfsprekendheid van armoede. “Onderwijs speelt daarbij een voorname rol, evenals de focus op wat mensen wel kunnen en daarop voortbouwen. In plaats van alsmaar benadrukken wat ze niet of nog niet kunnen.”

“Andere maatregelen gelden voor degenen die wel geacht worden hun eigen ambities waar te maken. Zij moeten vanuit de overheid gestimuleerd worden om aan de slag te gaan: aanspreken op de eigen verantwoordelijkheid en zo nodig korten op de uitkering. Soms misschien met een geleidelijke overgang, door de uitkering stap voor stap af te bouwen als prikkel tot een overstap naar de arbeidsmarkt.”

Uitdelen 

Een andere vaste vraag in deze interviewserie is: wat hebt u concreet gedaan om armoede te bestrijden of meer draaglijk te maken? Voor De Beaufort is dat onder meer een actie van de kerk die ze bezoekt om kerstpakketten in te leveren, zodat de inhoud kan worden verdeeld bij wijze van voedselpakket. “Toen ik nog een kerstpakket kreeg deed ik daaraan mee. Verder doe ik vrijwilligerswerk voor een organisatie die vakanties verzorgt voor ouderen en gehandicapten. Ik kom daar trouwens weinig mensen tegen die echt in armoede verkeren. Wellicht is de eigen bijdrage die deelnemers moeten betalen al een drempel voor hen.”

Het onderzoeksrapport Van stigma naar sociale stijging, waaraan De Beaufort meewerkte, is te bestellen bij de TeldersStichting.

Iedereen kan meedoen aan het onderzoek naar armoedebeleving in Nederland. Klik hier en vul de enquête in.

Armoede door bureaucratie

Het trieste verhaal van Anna-Titia Goutbeek

De overheid breekt zich het hoofd over armoede met steeds nieuwe nota's, wetten en debatten. Maar wat niet verandert: het beleid heeft alsmaar geen begrip voor wie krap zit. Dat komt opnieuw naar voren uit de schrijnende situatie van Anna-Titia Goutbeek uit Nijmegen. Het is alsof Franz Kafka, die het schrikbeeld van bureaucratie beschreef, zijn meerdere moet erkennen in de auteur van dit verhaal. Maar die auteur bestaat niet, het verhaal is echt.

De eerste vraag bij ieder interview in deze serie is: Welke drie vragen van de poll springen eruit voor u? Het antwoord van Goutbeek:

• 2-Hoeveel hebt u in uw huishouden per dag vrij te besteden voor eten, kleding, sporten, hobby's, internet, reizen, medicijnen en het aflossen van (studie)schuld?
• 3-Vindt u dat een dergelijke financiële positie u weerhoudt van een prettig leven?
• 13-Maakt u zich zorgen over de gevolgen voor uw inkomen van de Wet werken naar vermogen?

 Armoede cumuleert

Vraag 2 is voor Goutbeek relevant omdat chronische ziekte leidt tot hogere kosten waardoor de tekorten zich ophopen en de armoede als het ware cumuleert. “Ten eerste heb je extra kosten voor bijvoorbeeld medicijnen, thuiszorg, douchehulp. Daarnaast wil de gemeente dat je voor boodschappen een bezorgdienst gebruikt, terwijl je uitkering is afgestemd op een goedkope supermarkt. Dan wordt er gezegd dat ik naar de voedselbank moet, maar dat kan voor maximaal drie jaar. Heel veel regelingen gelden maar tijdelijk, daar heb je dus niets aan als je chronisch ziek bent. Bovendien mag ik met mijn dieet het eten van de voedselbank helemaal niet hebben.”

“Waar het op neerkomt is dat de overheid roept dat je als gehandicapte zelfredzaam moet zijn, maar de faciliteiten die je daarvoor nodig hebt worden steeds verder wegbezuinigd. Wat vroeger werd vergoed heet nu ineens algemeen gebruikelijk, je moet dat tegenwoordig zelf aanschaffen. Je zit zo niet alleen financieel in een vicieuze cirkel, maar ook emotioneel. Het risico van armoede is dat je in een spiraal naar beneden draait en door de stress wordt ook je gezondheid er niet beter op.”

Zogenaamd mindfull

Verder is de uitbetaling van toelagen onregelmatig. “Onlangs kreeg ik ineens € 2000 uitgekeerd van de gemeente, ze lopen vaak maanden achter. Zo kun je nooit inschatten wat er binnenkomt, je moet voortdurend je saldo checken om te weten waaraan je geld kunt uitgeven. Mijn zoon van 18 wordt geacht een goedkope studentenverzekering te nemen, maar hij is ziek, net als ik. Hij komt dus helemaal niet in aanmerking voor die verzekering. En om mijn rolstoel te kunnen gebruiken heb ik een grotere woning nodig, dat vraagt dus meer huur en ook dat zit niet in de uitkering. We krijgen geen geld voor de aankoop en de energie van een wasdroger, we moeten de was ophangen. Maar er is niemand hier in huis die dat kan en de thuiszorg mag er geen tijd aan besteden.”

Goutbeek maakt zich zorgen over de gevolgen van de Wet werken naar vermogen. “Mijn twee kinderen zijn ook ziek en de kans is groot dat ze door een wetswijziging financieel in de knel komen. Ik ben bang dat zij fulltime moeten werken, wat ze door hun ziekte niet aankunnen. Misschien krijgt mijn oudste zoon niet de kans zijn gymnasium af te maken. Hij wordt binnenkort 18 en de overheid verwacht dat hij het huishouden hier gaat runnen, maar door zijn ziekte kan hij dat natuurlijk niet. Door deze eis heeft hij aanzienlijk minder mogelijkheden om aan de armoede te ontsnappen, zeker als hij zijn school niet kan afmaken. We kunnen hiervoor niet naar de rechter, omdat het hier gaat om officieel ‘beleid’, een politieke keuze.”

Talent benutten

Wie alleen parttime kan werken, vindt moeilijk een baan. “Maar een Wajonger die fulltime aan de slag moet, heeft misschien geen energie meer om tanden te poetsen en zichzelf goed aan te kleden. De overheid eist inspanningen om aan de uitkering te ontsnappen, ook bij een sollicitatie moet je een verzorgde indruk maken en goed gekleed zijn. Het UWV kijkt helaas niet naar de praktijk, maar alleen of je in principe kan werken. Het is in het belang van iedereen in de samenleving dat alle talent wordt benut, maar de regels maken dat onmogelijk.”

Ook schrijnend is de situatie van echtgenoot Kor. “Hij is met goede cijfers afgestudeerd en had twee maanden een uitkering voordat hij voor zichzelf begon. Hij heeft dat veertien jaar volgehouden en werkte keihard, uiteindelijk schreef hij voor toonaangevende bladen als NRC-Next. Maar hij moest dat combineren met allerlei zorgtaken en dat lukte op den duur niet meer, hij kreeg psychische klachten en moest stoppen met werken. Hij bleek geen recht te hebben op een uitkering omdat hij vanuit de uitkering eigen baas was geworden. Geen uitkering betekent ook: geen verzekering en geen steun bij terugkeer naar de arbeidsmarkt, zoals omscholing of faciliteiten op de werkplek.”

Verkeerde keuzes

“Hoe de overheid met ons omgaat is frustrerend en geeft veel stress. Tegelijk is het heel wonderlijk dat ze ons ‘krachtpatser’ noemen: dat kunnen we pas zijn als we niet meer worden tegengewerkt, gedemotiveerd en uitgeput. En terwijl vaak wordt gezegd dat mensen met schulden verkeerde keuzes hebben gemaakt in hun leven, denken wij dat onze situatie te wijten is aan verkeerde keuzes van de overheid. Dat blijkt ook uit een aantal rechterlijke uitspraken: we krijgen tot nu toe steeds gelijk. Het heeft meer dan tien jaar geduurd voordat de rechter het UWV dwong mij een uitkering te geven.”

Een positief punt in de financiële situatie van Goutbeek is dat ze door haar studie een netwerk heeft van kennissen met een bovengemiddeld inkomen. “Daarnaast heb ik een vrijgevige familie. Doordat iedereen bereid is mij persoonlijk te steunen, houd ik het vol, ook omdat het emotioneel heel belangrijk is om te weten dat er mensen achter je staan. Maar bij Interlokaal, de organisatie die namens de gemeente steun geeft bij armoede, zeiden ze dat ik mijn maandelijks tekort moet loslaten, want dat is zogenaamd mindfull. Ik zal niet zeggen dat het nooit werkt, maar je moet er toch niet aan denken dat je de brandweer belt omdat je huis in de fik staat en dat ze zeggen 'accepteert u het maar'.”

Respect verdienen

Een van de vaste vragen in deze interviewserie is 'Wat doet u zelf om armoede te bestrijden?' Ondanks haar beperkte vitaliteit kan Goutbeek voorbeelden noemen. Zo heeft ze bemiddeld om te zorgen dat een buurjongetje op voetbal kon, ook al was daar geen geld voor. “Later heeft Jeugdzorg ingegrepen, waardoor de zelfredzaamheid van het gezin verloren ging. Als ik weer eens een rechtszaak win, deel ik met anderen hoe dat lukt, zodat zij ook sterker in hun schoenen komen te staan tegenover de overheid. Buren die minder goed zijn in de Nederlandse taal help ik met het schrijven van brieven en ik vertel ze dat het niet hun eigen schuld is als ze weer een verwijtende brief krijgen van de overheid.”

Onzinnige maatregelen

De verhouding met de overheid is momenteel goed: “Ze proberen me niet meer het leven zuur te maken. Ik blijf proberen te begrijpen waarom zo lang gebeurde en waarom goedkope, simpele en effectieve oplossingen moeten wijken voor onzinnige maatregelen. Ik houd me beschikbaar om mee te denken met beleidsmakers om het systeem te verbeteren en te zorgen dat iedere burger respect krijgt. Want ook wie arm is heeft daar recht op. Ik weet dat door deze bezigheden mijn gezondheid niet verbetert, maar ik kan niet anders.”

Happy end

Daarmee krijgt het verhaal een happy end. De positieve boodschap is: vriendschap wint van bureaucratie. De familie Goutbeek staat volop in de samenleving en wint rechtszaken, Ze zijn verbitterd noch verpletterd, mede dankzij steun van vrienden en familie. De gruwelijke wurggreep van Kafka capituleert voor compassie.

Naschrift

Anna-Titia Goutbeek kwam vaak in de publiciteit, zie bijvoorbeeld Regelzucht van Frans Bromet bij NCRV Document. Heel behoedzaam ontdekken de ambtenaren dat zij fout zitten en niet de burger. Dat er een camera bij was heeft zonder meer geholpen, maar er komt ook hulp van anderen.

In september 2014 plaatste Goutbeek een bericht in de Facebookgroep Hoe kom je rond? over de verzekering voor chronisch zieken. Ook dit verhaal bevatte weer voorbeelden die even schrijnend als absurd zijn.
=

Met medewerking van Elise de Waal.

Klik op het logo hieronder om mee te doen aan de enquête:

Iedereen kan meedoen aan het onderzoek naar armoedebeleving in Nederland. Klik hier en vul de enquête in.

Carola Schouten: ‘Iedereen heeft recht op volwaardig leven’

Kamerlid ChristenUnie: ‘Geen loondispensatie maar subsidie’

Het is kwalijk dat de politiek er niet in slaagt duidelijkheid te geven over de positie van Wajongers. Dat zegt Carola Schouten, Kamerlid voor de ChristenUnie. “Dat is alleen al ongewenst omdat die onduidelijkheid invloed kan hebben op het welbevinden van mensen.”

Deze drie vragen zijn volgens Schouten het meest relevant voor de problematiek rond armoede: 

• 9-Welke consequenties zou een dagbudget van € 6,50 voor u hebben?
• 13-Maakt u zich zorgen over de gevolgen voor uw inkomen van de Wet werken naar vermogen (Wwnv)?
• Een vraag die ze mist: Hoe ervaart u de onduidelijkheid van het sociaal akkoord? "Die vraag zou erbij kunnen."

Probleem beperken

Van Wajongers die ze heeft gesproken weet Schouten dat veel van hen financiële problemen hebben. “Ik vind het heel zorgelijk dat 40% van de geënquêteerden meer psychische klachten heeft door de noodzaak te moeten leven van € 6,50 per dag. Bij sommigen verergert dus hun ziektebeeld. Het is niet gemakkelijk om hier beleidsmatig een oplossing voor te geven, al weet natuurlijk iedereen dat een goede uitkering wel nodig is om dit probleem te beperken.”

Volgens het sociaal akkoord tussen werkgevers en werknemers gaat de Wwnv nu Participatiewet heten. Wat daarin komt te staan is niet duidelijk, dit betekent voor Wajongers dat er nu voor de derde keer wordt gesleuteld aan de plannen. “Het zou me niet verbazen als dit een negatieve invloed heeft op het welbevinden van mensen. Wij kunnen vanuit de politiek geen duidelijkheid te geven terwijl die wel heel belangrijk is. De kans dat er nu weer een herkeuring gaat komen voor Wajongers wekt onzekerheid en dus onrust in hun persoonlijke leven.”

 

Confronterend

Ook bevat de enquête volgens Schouten vragen die wijzen op schrijnende situaties. “Een goede uitkering zal helpen om basale uitgaven als eten van goede kwaliteit en bijvoorbeeld een nieuwe bril te kunnen betalen. Politici zijn gewend te denken in beleidsregels, maar daar gaat het soms helemaal niet meer om. Het kan heel confronterend zijn om dat te zien, ook al ben ik nu fit en heb ik een goede baan.”

In zulke concrete situaties wordt het volgens Schouten echt duidelijk hoe het is om van weinig geld te leven. “Het kan iedereen overkomen, maar iedereen heeft kwaliteiten en beperkingen. Ook met een beperking heb je recht op voldoende inkomen om een volwaardig leven te kunnen leiden.”

 

 Moties

Terwijl staatssecretaris Klijnsma nieuwe plannen uitwerkt, zit ook Carola Schouten niet stil. “De ChristenUnie is altijd serieus met de schuldenproblematiek bezig geweest, zo hebben we moties ingediend om te zorgen dat mensen niet te veel schuldeisers tegelijk op hun dak krijgen. Dat zou de problemen alleen maar groter maken. En bij armoedebeleid willen we consequent dat de laagste inkomens worden ontzien.”

“Verder hebben we altijd gepleit voor loonkostensubsidie in plaats van loondispensatie. Bij dat laatste ziet een Wajonger op zijn of haar loonstrookje dat het UWV een bijdrage aan het salaris levert. Dan ligt het accent op de verschillen met je collega's, terwijl je net zo hard je best doet als zij. Wanneer het UWV loonkostensubsidie geeft bestaat dat onderscheid niet en heb je dus een volwaardige positie.”

Links

• pagina over Carola Schouten.
• Wajongers kunnen niet meebeslissen, dat is aan de Tweede Kamer. Ze kunnen wel iets doen aan het scheppen van de door Schouten bepleite duidelijkheid: door de petitie te ondertekenen en door mee te praten op de FB-pagina van het project Ze denken dat ik rondkom: Hoe kom je rond?  

Klik op het logo hieronder om mee te doen aan de enquête:

Iedereen kan meedoen aan het onderzoek naar armoedebeleving in Nederland. Klik hier en vul de enquête in.